МАРКО ФЕРНАНДЕЗ – РЕДАКЦИЈА ГЛОБУС
Односите на СФРЈ со Владата на Шпанската Република во егзил продолжија на континуирана основа, без оглед на односите што КП на Шпанија ги имаше со Владата на Шпанската Република во егзил по излегувањето на комунистите од владата и тврдењата на генералниот секретар на КП на Шпанија, Сантијаго Кариљо дека „шпанската влада во егзил е всушност грст Франкови агенти “. Од друга страна, меѓупартиските односи на КП Шпанија и СКЈ беа утврдени од поширокиот меѓународен контекст, а по раскинот на Тито со Сталин во 1948 година и поддршката што им беше дадена од советските браќа во тој конфликт од страна на КП Шпанија, се разладија односите и меѓу шпанските и југословенските комунисти.
Обновата на односите требаше да почека за смртта на Сталин во 1953 година и поставувањето на Никита Хрушчов на чело на СССР, кога шпанските комунисти исто така почнаа да им приоѓаат на југословенските соборци, со желба да ги вратат добрите односи.
ПОДДРШКА НА АНТИФРАНКИСКИТЕ ДВИЖЕЊА Покрај двојните врски што Белград ги одржуваше со владата на Шпанската Република во егзил од една страна и односите на југословенските и шпанските комунисти од друга страна, специфичната поддршка што ја дава СФРЈ на анти-франко движењата и нивните активности е помалку позната. Југословенската поддршка за револуционерните движења во светот не беше нова. Најзначајна беше поддршката за алжирскиот револуционерен фронт Национално ослободително движење (ФЛН), кое од 1954 година се бореше за независност од Франција. Како и да е, не се разговараше за поддршката што Југославија им ја даваше на анти-франкшистичките движења, а уште помалку за тоа се пишуваше, не само затоа што тоа беше поддршка од поскромна сила од онаа што ја обезбедуваа антиколонијалните движења, туку и заради фактот дека Југославија директно напаѓаше мешање во внатрешни работи на суверена европска земја.
Југославија само ќе ги воспостави првите контакти со претставниците на анти-франко движењата на гладното револуционерно искуство во доцните 50-ти. „Шпанските борци“ на позиции на одговорност во земјата почувствуваа одредена слабост кон припадниците на тие движења, чија борба ги врати во деновите на сопствената младост и борбата против Френк.
Помошта на шпанските анти-франкисти, кои во доцните 50-ти години на минатиот век, главно под псевдоними, почнаа да доаѓаат во Југославија, се состоеше од теоретска обука за функционирање на југословенскиот самоуправен систем и марксизмот воопшто, воената обука, печатење на идеолошки пропаганден материјал и слично. Некои дури добија и стипендии од Комисијата за односи со култура на СИС и сместување во студентски домови „Патрис Лумумба“, додека оние што доаѓаа многу месеци, исто така, ги имаа своите „работни места“.
Заслуга за таквиот третман на антифранкистите беше дел од авторитетот на луѓето кои биле дел од интербригадите а кои станаа дел од државниотврв на Југославија како Влаховиќ и Поповиќ. Македонците интебригадисти за волја на вистината немаа таква позиција иако нивната биографија заслужуваше респект. „Македонските борци во шпанската историографијаа го заземаат местото до најголемите шпански херои, прочуени по својата храброст и бестрашност секогаш застанувајќи на вистинската страна од терезијата на правдата“ – ќе напише Васко Гичевски.
ВО ПРВИТЕ РЕДОВИ Дел од македонските шпански борци ќе се најдат и во првите редови на македонската борба против антифашизмот за време на Вторта светска војна како што е случајот со Алексо Дамниевски Бауман, искусен борец и одличен командант кој во 1945 година ќе го води 15 македонски корпус во последните воени операции против фашистите за конечното ослободување на Југославија.
Искуството добиено во Граѓанската војна во Шпанија ќе стане и основа за подоцнежниот развиток на македонската војска и воедно општо на југословенската војска, бидејќи во повоена Југославија и во Македонија постоеше недостиг на војнички кадар способен да ги воспитува и образува идните генерации на војници, команданти и офицери на македонската и на југословенската војска, за која можеме да кажеме дека беше и најсилна на Балканот.
Во втората половина на 1928 година е испратен во СССР, каде што се запишува на Школата за националните малцинства на Западот. Во 1932 година ја завршува школата, а во 1934–1935 година поминува и одредена обука во Црвената армија. Во септември 1936 година, по одлука на КПЈ, заминува за Југославија каде требал да го преземе раководењето со Покраинскиот комитет за Македонија. Но, во Виена, по 20-тина денови чекање, му е соопштено дека каналот за префрлање во Југославија е провален по што, наместо за Македонија, Демниевски решава да замине за Шпанија.
Во Шпанија пристигнува во октомври 1936 година. Упатен е на југот на Шпанија, на фронтот во Кордоба. По формирањето на Балканската чета во составот на 14-та интернационална бригада, Бауман е назначен за политички секретар и е упатен на фронтот кај Гвадалахара. Во мај 1937 година се формира баталјонот „Ѓуро Ѓаковиќ“, а Демниевски е назначен за негов командант. По завршувањето на тешките воени операции кај Сарагоса, во септември 1937 година Демниевски добива чин мајор и е командант на групацијата на 45-та дивизија, од која подоцна се формира 129-та балканско-чешка интернационална бригада „Георги Димитров“, чиј командант е Демниевски.[1]
Додека е во Шпанија, во Македонија како резултат на честите провали е обезглавена Комунистичката партија и Јосип Броз Тито прави напори Демниевски да се врати во Македонија и да застане на чело на македонското комунистичко движење. Сепак до тоа не доаѓа и Демниевски останува во Шпанија. Во август 1938 е ранет во борбите на Арагонскиот фронт и му е ампутирана ногата.[2] Префрлен е во Париз, откаде во април 1939 година е префрлен во СССР на лечење.
По враќањето од лекување во 1941 година зазема разни воени и политички должности во Москва. Но, неговото здравје повторно се нарушува и е испратен на лекување во Памир, Киргистан. На 15 јуни 1944 година во Москва се формира наставен центар, а за негов комесар е поставен Демниевски. На оваа должност останува до крајот на 1944 година, кога се враќа во Југославија.
На 1 јануари 1945 година Демниевски е поставен за политички комесар и командант на Петнаесеттиот македонски корпус. Учествува во борбите на Сремскиот фронт. Неговиот корпус на 13 април 1945 година учествува во ослободувањето на Винковци, Славонска Пожега, Славонски Брод, Загреб и Цеље.
По ослободувањето на земјата врши воени функции и станува генерал-потполковник на ЈНА. Во негова чест, касарната на АРМ во Велес го носи неговото име. Починал во Белград во 1961 година.
